• Przemoc domowa zamiast przemocy w rodzinie;
• rozszerzenie form przemocy domowej o przemoc ekonomiczną i cyberprzemoc;
• rozszerzenie zakresu podmiotowego m.in. o byłych małżonków lub byłych partnerów, niezależnie od wspólnego zamieszkania
To niektóre ze zmian w przepisach dotyczących przeciwdziałaniu przemocy domowej, które 22 czerwca 2023 r. weszły w życie.
Przepisy, które weszły w życie zmieniają terminologię stosowaną w ustawie – pojęcie przemocy w rodzinie zostało zastąpione „przemocą domową”.
Nowelizacja wprowadza do definicji „przemoc domowa” nowe elementy: żeby dane działanie lub zaniechanie było uznane za przemoc domową musi wykorzystywać przewagę fizyczną, psychiczną lub ekonomiczną (także połączenie takich przewag) osoby stosującej przemoc nad osobą doznającą przemocy. W szczególności przemocą domową będą działania lub zaniechania:
• narażające osobę doznającą przemocy na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia lub mienia,
• naruszające jej godność, nietykalność cielesną lub wolność, w tym seksualną,
• powodujące szkody na jej zdrowiu fizycznym lub psychicznym, wywołujące u tej osoby cierpienie lub krzywdę,
• ograniczające lub pozbawiające tę osobę dostępu do środków finansowych lub możliwości podjęcia pracy lub uzyskania samodzielności finansowej,
• istotnie naruszające prywatność tej osoby lub wzbudzające u niej poczucie zagrożenia, poniżenia lub udręczenia, w tym podejmowane za pomocą środków komunikacji elektronicznej.
Nowelizacja rozszerza również dotychczasowe formy przemocy domowej o dwie kolejne formy, tj. przemoc ekonomiczną i cyberprzemoc, a także zakres podmiotowego zastosowania ustawy.
Nowelizacja rozszerza ten katalog (i nie nazywa osób dotkniętych przemocą „członkami rodziny” – co jest spójne z kierunkiem zmian terminologii). Obejmować on teraz będzie:
• małżonka, także w przypadku gdy małżeństwo ustało lub zostało unieważnione, oraz jego wstępnych, zstępnych, rodzeństwo i ich małżonków,
• wstępnych i zstępnych oraz ich małżonków,
• rodzeństwo oraz ich wstępnych, zstępnych i ich małżonków,
• osobę pozostającą w stosunku przysposobienia i jej małżonka oraz ich wstępnych, zstępnych, rodzeństwo i ich małżonków,
• osobę pozostającą obecnie lub w przeszłości we wspólnym pożyciu oraz jej wstępnych, zstępnych, rodzeństwo i ich małżonków,
• osobę wspólnie zamieszkującą i gospodarującą oraz jej wstępnych, zstępnych, rodzeństwo i ich małżonków,
• osobę pozostającą obecnie lub w przeszłości w trwałej relacji uczuciowej lub fizycznej niezależnie od wspólnego zamieszkiwania i gospodarowania,
• małoletniego, wobec którego jest stosowana przemoc domowa lub który jest świadkiem przemocy domowej wobec innych osób.
Nowelizacja definiuje osobę stosującej przemoc domową – należy przez to rozumieć pełnoletniego, który dopuszcza się przemocy domowej wobec osób podlegających ochronie.
Nową formąoddziaływań skierowanych do osób stosujących przemoc są programy psychologiczno-terapeutyczne dla osób stosujących przemoc domową. Ustawa przewiduje też złożenie zawiadomienia o popełnieniu wykroczenia przez osobę stosującą przemoc domową, w przypadku uporczywego uchylania się osoby stosującej przemoc domową od udziału w programach korekcyjno-edukacyjnych lub psychologiczno-terapeutycznych.
Ustawa przewiduje także zmiany w procedurze „Niebieskie Karty”. Wprowadzono np. przepis obligujący grupę diagnostyczno-pomocową do monitorowania sytuacji osób lub rodzin dotkniętych przemocą domową, a także zagrożonych jej wystąpieniem, w tym również po zakończeniu procedury niebieskie karty. Dodano również przepis umożliwiający pracę grupy diagnostyczno-pomocowej za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej.
